برگزاری کارگاه آموزشی کشاورزی حفاظتی در سالن اجتماعات دانشکده کشاورزی دانشگاه یاسوج با حضور اساتید و پژوهشگران و دانشجویان کارشناسی، ارشد و دکتری رشته های مختلف دانشکده.
در تاریخ دوشنبه ۲۷ فروردین ۱۴۰۳ یک کارگاه آموزشی نیمروزه توسط آقای دکتر محمد اسماعیل اسدی پژوهشگر بین المللی کشاورزی حفاظتی در دانشگاه یاسوج برگزار گردید.
در این کارگاه که با حضور اساتید گروههای مختلف دانشکده و همچنین پژوهشگران مرکز تحقیقات کشاورزی و دانشجویان کارشناسی، ارشد ودکتری رشته های مختلف دانشکده کشاورزی برگزار شد آقای دکتر اسدی ضمن برشمردن اهمیت خاک به عنوان یک منبع تامین غذا و فیبر انسانها و میزبان بودن ۲۵ درصد تنوع زیستی یادآورگردیدند که برای حفظ این منبع حیاتی باید صرفا از نگاه برگزاری رویداد و سخنرانی و شعار به عملگرایی روی آوریم وتمامی اهتمام ما و مسئولین به حفاظت از این منبع تجدید ناپذیر باشد زیرا خاکها منبع امنیت غذایی انسانها می باشند. بدین جهت چاره ای جز رویکرد کشاورزی حفاظتی نمی باشد تا ضمن تولید پایدار از خاکها نیز حفاظت نماییم و سازگاری خوبی با محیط زیست و همچنین تغییرات اقلیمی رخ داده وپیش رو داشته باشیم. در این سیستم کشاورزی با حداقل دستکاری مکانیکی خاک و کاشت به صورت بی خاک ورزی و همچنین حفظ بقایای گیاهی به عنوان خاکپوش و همچنین استفاده از تناوب زراعی می توان به تولید پایدار دست یافت. در این کارگاه آقای دکتر اسدی ضمن تشویق دانشجویان دوره کارشناسی ارشد و دکتری به اختصاص رساله و پایان نامه دوران تحصیل خود به پژوهشهایی در زمینه خدمات اکوسیستمی کشاورزی حفاظتی و همچنین نتایج آن در پایداری تولیدات کشاورزی و حفظ خاک آمادگی خود را برای راهنمایی ومشاوره دادن به دانشجویان اعلام نمودند. در پایان این کارگاه دو ساعته بحثو تبادل نظر بین نقاط قوت و ضعف سیستمهای کشاورزی حفاظتی و راهکارهای توسعه آن در استان کهگیلویه و بویر احمد ودر بین کشاورزان این منطقه صورت گرفت.
سخنان دکتر چو دونگ یو دبیر کل فائو در مراسم افتتاحیه اولین کنفرانس جهانی مکانیزاسیون کشاورزی پایدار- چهارشنبه 27 سپتامبر 2023 (5 مهر 1402
ترجمه توسط: دکتر محمد اسماعیل اسدی، پژوهشگر بین المللی کشاورزی پایدار و عضو برگزاری کنفرانس جهانی مکانیزاسیون کشاورزی پایدار.
عالیجناب ها، خانم ها و آقایان،
ما داریم تاریخ سازی می کنیم. این کنفرانسها در فائو بخشی از برنامه بزرگتر ما برای ساختن یک فائوی پویا برای جهانی بهتر بر اساس چهار «R» است: مرحله اول «اصلاح» Reformو «بازیابی» Recovery بود و اکنون به مرحله دوم «بازسازی» Rebuilding و “رنسانس” Renaissance می رویم.
این هفته از اهمیت حیاتی برخوردار است، زیرا ما با این دو کنفرانس جهانی در مورد تحول پایدار دام و مکانیزاسیون کشاورزی پایدار، چهار مورد بهتر را در مرکز بحث های خود قرار می دهیم. هر دو نیاز به علم و نوآوری، سرمایه گذاری و تعهد سیاسی دارند. ما اینجا با هم هستیم تا از تعهد خود برای تغییر سیستمهای کشاورزی خود به سمتی کارآمدتر، فراگیرتر، انعطافپذیرتر و پایدارتر، و برای شکل دادن به جهانی امن غذایی و آینده بهتر برای همه حمایت کنیم. خیلی چیزها در این لحظه خاص در خطر است. گرسنگی و ناامنی غذایی حاد در حال افزایش است و میلیون ها نفر دیگر در معرض خطر هستند. 828 میلیون نفر از گرسنگی رنج می برند. و بیش از 250 میلیون نفر در 58 کشور و منطقه در سراسر جهان با سطوح حاد گرسنگی روبرو هستند که بسیاری از آنها در آستانه قحطی قرار دارند.
ما باید از خود بپرسیم که چرا این اتفاق می افتد – این سؤالی است که نه تنها باید از ذهن ما، بلکه از قلب ما نیز بیرون بیاید. در سرتاسر جهان، بیش از 3 میلیارد نفر توانایی پرداخت یک رژیم غذایی سالم را ندارند. این اعداد نگران کننده هستند و ما باید برای معکوس کردن این روندها اقداماتی انجام دهیم. برای رسیدگی به این اعداد و کاهش اعداد نیاز به اقداماتی داریم وگرنه فقط عدد باقی می مانند. جمعیت جهان نیز همچنان در حال افزایش است. این بدان معناست که تا سال 2050 باید 50 درصد غذای بیشتری نسبت به ده سال پیش تولید کنیم تا به مردم بیشتری غذا بدهیم.
کمتر از سی سال زمان زیادی برای رفتن نیست. ما نیاز به تولید بیشتر (تولید بیشتر، تنوع بیشتر و کیفیت بالاتر) با نهاده های کمتری (آب و کود و سایر نهاده ها، اثرات منفی و پسامدهای محیطی کمتر) داریم. ما باید برای تضمین زندگی بهتر برای میلیاردها کودکی که هنوز به این دنیا می آیند بهتر برنامه ریزی کنیم – باید اطمینان حاصل کنیم که آنها بیش از آنچه در دوران کودکی ما داشتیم، دارند. ما باید با تغییر خودمان، تأثیرات روی بدن و تأثیراتمان بر محیط شروع کنیم. ما باید با اصلاح اشتباهات خود به عنوان یک انسان شروع کنیم. ما همچنین با چالشهای خارقالعادهای در ارتباط با کاهش منابع طبیعی، خاکهای تخریبشده، آب و بدتر شدن محیطزیست، و بسیاری دیگر از تأثیرات بحران آبوهوایی و نابسامانیهای اجتماعی-اقتصادی مواجه هستیم. تغییر الگوی بارندگی، تشدید خشکسالی و بحرانهای آب و هوایی کشاورزان و روش تولید آنها را به چالش می کشد.
روشهای کار کنونی و رویه معمول ما به سادگی کار نخواهد کرد. ما باید نوآوری کنیم و به خوبی مجهز باشیم، به همین دلیل برای اطمینان از تجهیزات مناسب به سرمایه گذاری کافی نیاز داریم. ما نمی توانیم تنها به طبیعت وابسته باشیم و برای همین ما نیاز به اقدام مشخص داریم. مکانیزاسیون و اتوماسیون نیروهای قدرتمندی برای تغییر هستند، اما باید پایدار و از نظر اقتصادی مقرون به صرفه باشند. در سراسر جهان، مکانیزاسیون کشاورزی پایدار با سرعتی سریع در حال پیشرفت است. ماشینها نه فقط تنها ماشینهایی هستند که مجهز به ابزارهوش مصنوعی (AI) هستند، بلکه بسیار قابل اتکاتر و دقیقتر هستند. مدل های کسب و کار و تامین مالی از نظر اقتصادی مقرون به صرفه تر هستند. مشاغل جدید و بهتر در حال ایجاد هستند و سیستم های غذایی کشاورزی جذاب تر و بیشتر می شوند.
نوآوری که توسط – و برای – کشاورزان توسعه می یابد، چیزی است که بخش کشاورزی را دوباره طراحی و تغییر می دهد. فناوریهای پیشرفته مانند سیستمهای ماهوارهای، رباتیک، هوش مصنوعی و تجهیزات خودکار نیز آینده سیستمهای کشاورزی و غذایی را شکل میدهند.
در سراسر جهان:
هواپیماهای بدون سرنشین در حال نظارت و محافظت از سلامت محصول هستند. رباتها علفهای هرز را شناسایی و حذف میکنند و همچنین میوهها را هرس میکنند و میچینند. تراکتورهای خودکار کاشت، کودآبیاری، برداشت و حمل و نقل پس از برداشت را با دقت و کارآیی قابل توجهی انجام می دهند. حسگرها و ماهوارهها بینشهای مبتنی بر داده را برای تصمیمگیری بهتر کشاورزان ارائه میکنند و شروع الکترونیکی و زیرساخت ها در مناطق روستایی در حال توسعه هستند تا بازارهای قابل دسترسی به بازارهای داخلی و بین المللی را برای یک فرآیند واقعی ” مزرعه تا سفره” هدایت کنند. تجهیزات همچنین در حال تبدیل شدن به ایمن تر و سازگارتر با محیط زیست هستند و ما را به سمت شیوه های کشاورزی پایدارتر و کارآمدتر سوق می دهند.
اگر از نوآوریها، از جمله دیجیتالیسازی استفاده کنیم، میتوانیم پتانسیل بیشتری را در سیستمهای کشاورزی خود باز کنیم. اما همانطور که به آینده می نگریم، باید مطمئن شویم که همه این فناوری های پیشرفته و نوظهور هیچ کس را به ویژه کشاورزان مناطق روستایی و شهرهای کوچک را پشت سر نمی گذارند. این بدان معنی است که ما باید با و برای کشاورزان خرده مالک و همچنین ارائه دهندگان مواد غذایی کار کنیم تا اطمینان حاصل کنیم که این فناوری ها و تجهیزات با شرایط محلی خود سازگار هستند. تجهیزات باید در دسترس و مقرون به صرفه باشند و نباید به افزایش شکاف دیجیتال کمک کنند. همچنین نباید از زنان و جوانانی که پتانسیل ایجاد انقلاب در سیستم های کشاورزی را دارند غافل شویم. امروزه برخی از تراکتورها به طور خاص برای اپراتورهای زن سفارشی می شوند که این گامی در مسیر درست است. اگر شکاف جنسیتی در بهرهوری مزارع و شکاف دستمزد در سیستمهای کشاورزی را ببندیم، میتوانیم تولید ناخالص داخلی جهانی را 1 تریلیون دلار افزایش دهیم و تعداد افراد ناامن غذایی را تا 45 میلیون کاهش دهیم و اگر جوانان را درگیر کنیم، شاهد نتایج بیشتر و احیای روستاهای سنتی خواهیم بود. جوانان، آینده و مبتکران واقعی ما در زمین هستند تا نبوغ را در سیستم های کشاورزی از طریق توسعه و بکارگیری راه حل های نوآورانه به پیش ببرند. این بخشی از طبیعت انسانی است که جوانان بخواهند از مناطق روستایی به سمت مناطقی بروند که فرصت های بیشتری را برای آنها فراهم کند.
همکاران عزیز،
ما باید به همکاری با یکدیگر ادامه دهیم تا انقلابی در سیستمهای غذایی کشاورزی ایجاد کنیم تا به امنیت غذایی برای همه دست یابیم و از سیاره خود محافظت کنیم. این کنفرانس طیف گسترده ای از شرکا را تشکیل داده است تا اطمینان حاصل شود که همه صداها شنیده می شود، از جمله بخش خصوصی که رهبری تحقیقات، تولید و سرمایه گذاری در این بخش، به ویژه در تجهیزات کشاورزی را بر عهده دارند.
فائو چهار هدف کلیدی برای تشکیل این کنفرانس دارد:
1-افزایش آگاهی از سهم مکانیزاسیون کشاورزی پایدار برای دستیابی به اهداف توسعه پایدار (SDGs).
2- به اشتراک گذاری اطلاعات و دانش در مورد جهت گیری استراتژیک و پیشرفت های فنی در مکانیزاسیون در سراسر جهان.
3- برجسته کردن تخصص فنی فائو و قدرت گردهمایی برای حمایت از اعضایمان در استفاده از مکانیزاسیون کشاورزی پایدار به عنوان ستون تحول سیستم کشاورزی آنها؛ و
4- ایجاد بستری حرفه ای برای تقویت شبکه های فنی و گفت وگوها در مورد مکانیزاسیون.
این اهداف فراتر از این کنفرانس است. همچنین باید طی سه روز آینده به سه مرحله کلیدی متعهد شویم:
1- باید اولویتهایی را برای بسیج و تجمیع منابع علمی، فنی و مالی برای ارتقای مکانیزاسیون کشاورزی پایدار تعیین کنیم.
2- بحثهای ما باید به توصیهها و برنامههای عملیاتی مؤثر منتهی شود و پس از آن شرکای کلیدی خود را برای حمایت از اعضا در اجرا، برای هدایت کار ما به سمت مکانیزاسیون کشاورزی پایدار واقعی شناسایی کنیم، و
3- ما باید به تشکیل مجامع فنی ادامه دهیم تا پیشرفتهای مکانیزاسیون کشاورزی را از طریق نوآوری و فنآوریها از خاک تا معده پوشش دهیم.
ما باید مرزهای آنچه را که در سیستم های غذایی کشاورزی امکان پذیر است را به جلو برانیم.
فائو متعهد است از شتاب ایجاد شده توسط این کنفرانس استفاده کند و بحث های ما را به عمل تبدیل کند تا آینده بهتری برای غذا و کشاورزی از طریق تولید بهتر، تغذیه بهتر، محیط زیست بهتر و زندگی بهتر شکل دهد و هیچ کس را پشت سر بگذارد.
کشاورزی با تولید بهتر آغاز می شود. ( Agriculture starts with Better Production)
پژوهشگر ایرانی در بین ۵۱ دانشمند برتر کشاورزی دنیا
انجمن کشت بیخاک ورزی آمریکا، ۵۱ پژوهشگر برتر از سراسر دنیا را معرفی کرد که نام «محمداسماعیل اسدی» پژوهشگر بینالمللی آب و خاک گلستانی در این لیست قرار دارد.
به گزارش اخبار سبز کشاورزی؛ انجمن کشت بیخاک ورزی آمریکا (No-Till Farmer) که یکی از معتبرترین انجمن های علمی جهان در زمینه کشت بیخاک ورزی و کشاورزی حفاظتی و حفظ آب و خاک است، ۵۱ نفر از پژوهشگران و دانشمندان برتر جهان و پیشرو و قهرمان در توسعه کشاورزی حفاظتی را معرفی کرد که «محمداسماعیل اسدی» پژوهشگر بازنشسته مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گلستان یکی از این افراد است.
ترجمه متن انگلیسی مندرج در مجله اشاره شده به فارسی به قرار زیر است:
پیشگامان و قهرمانان کشاورزی حفاظتی (Conservation Agriculture) و بیخاک ورزی (No-Till) از سراسر جهان به درخواست فرانک لسیتر، مؤسس مجله کشاورز بیخاک ورز (No-Till Farmer) و ویراستار مجله پروفسور “رولف دپرش” و سایر همکاران بینالمللی کشاورزی حفاظتی و بیخاک ورزی فهرست جامعی از قهرمانان دیگر در سراسر جهان را به طور انحصاری برای مجله No-Till Farmer گردآوری کردند.
به گفته پروفسور «Derpsch»، نویسنده، مربی و پژوهشگر افسانهای سامانه بیخاک ورزی اهل کشور پاراگوئه، این ۵۱ فرد هر کدام سهم قابل توجهی در توسعه، ترویج و گسترش کشاورزی حفاظتی و بیخاک ورزی در سطح بینالمللی داشتهاند.
آنها در سال ۲۰۲۳ معرفی و برای تکمیل لیست فعلی ۱۱ قهرمان کشاورزی حفاظتی که خارج از آمریکای شمالی هستند، ارائه شده و لیست اصلی در تابستان ۲۰۲۳ به روز میشود.
۳۳ سال سابقه در زمینه توسعه و انتقال فناوریها به کشاورزان ایرانی
محمداسماعیل اسدی، پژوهشگر بازنشسته مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گلستان در گرگان با بیش از ۳۳ سال سابقه در زمینه توسعه و انتقال فناوریها به کشاورزان ایرانی است که از سال ۲۰۰۵ شروع به تمرکز بر توسعه فنآوریهای سامانههای کشاورزی حفاظتی (CA) با تأکید بر کاشت روی بسترهای بلند دائم و سیستمهای کاشت بیخاک ورزی برای هر دو اراضی فاریاب و دیم ایران کرد.
برگزاری یک هزار کلاس و دوره و کارگاه آموزشی در کشور
وی بیش از یک هزار کلاس و دوره و کارگاه آموزشی را به مدت بیش از ۱۵ سال در کل کشور برگزار و بیش از ۱۰ کتاب در مورد مدیریت بهینه آب در مزارع و همچنین توسعه و ترویج کشاورزی منتشر کرد.
گفتنی است؛ این پژوهشگر آب و خاک گلستانی در سال ۲۰۱۰، از طرف وزارت کشاورزی وقت به عنوان یکی از پرورشدهندگان مربیان بومی کشاورزی حفاظتی برای تمام استانهای کشور برگزیده شد
کشت حفاظتی گلرنگ در تناوب غلات دیم برای نخستین بار در شهرستان آق قلا استان گلستان
روز مزرعه کشت حفاظتی گلرنگ در تاریخ سه شنبه 19 اردیبشهت 1402 در مزرعه دیم بی خاک ورزی گلرنگ در آق قلا با حضور برخی کشاورزان منطقه و کارشناسان مدیریت جهاد کشاورزی آق قلا و با تدریس دکتر محمد اسماعیل اسدی پژوهشگر برجسته بین المللی کشاورزی حفاظتی استان گلستان و آقای مهندس محمد مهدی میرزایی کارشناس ارشد شاغل در مرکز ترویج و خدمات جهاد کشاورزی گرگان بوی برگزار گردید. کشت حفاظتی گلرنگ در تناوب غلات دیم برای نخستین بار در شهرستان آق قلا و در مزرعه آقای قربانگلدی توسلی کشاورز پیشرو این شهرستان صورت گرفته است. این مزرعه در تاریخ اول آذر 1401 با خطی کار بی خاک ورز سندان که تولید صنعتگران داخل استان گلستان می باشد و با میزان مصرف 25 کیلو بذر در هکتار صورت گرفت. آقای دکتر محمد اسماعیل اسدی در این زمینه اظهار داشت: تناوب زراعی در دیمزارهای مناطق خشک و نیمه خشک شمال استان گلستان محدود است و عمدتاً شامل غلات دیم – آیش و یا غلات دیم – آفتابگردان و کنجد است، لذا معرفی گیاه تناوبی جدید می تواند گزینه های کشاورز دیمکار را افزایش دهد. از طرفی کشور ما وابستگی شدیدی به واردات روغنهای خوراکی و دانه های روغنی وارداتی نظیر کلزا، آفتابگردان، سویا و پنبه دارد لذا معرفی و ورود یک دانه روغنی بومی کشور که با شرایط کم آبی این مناطق سازگار باشد می تواند کمک شایانی به کشاورزان نماید. وی با بیان اینکه ما چاره ای جز انطباق با شرایط تغییرات اقلیمی رخ داده و پیش رو که کمبود بارش و افزایش دما را در پی دارد نداریم باید روی به کشتهای کم آب و سازگار با شرایط جدید بیاوریم که یکی از گزینه های بسیار مناسب کشت گیاه روغنی گلرنگ می باشد. بنابراین کاشت گلرنگ برای اولین بار در شهرستان آق قلا به صورت مزرعه آموزشی در تناوب با گندم دیم و به صورت بی خاک ورزی (بدون دستکاری خاک و بدون آتش زدن بقایای گیاهی) صورت گرفت .آقای دکتر اسدی افزود: گلرنگ در تناوب با گندم می تواند سیکل زندگی آفات، بیماریها و علفهای هرز این محصول را مختل نماید سیستم ریشه ای متراکم و عمیق گلرنگ ، بافت خاک و منافذ آن را بهبود بخشیده و در حالت کشت بی خاک ورزی، ریشه های قوی گلرنگ، نظیر زیرشکن در سست و لق کردن طبقات سخت و غیر قابل نفوذ خاک عمل می کند. ضمنا بقایای برجای مانده از کشت قبلی چون سطح خاک را همچون خاکپوش می پوشاند باعث کاهش میزان تبخیر از سطح خاک شده و باعث افزایش ظرفیت نگهداشت رطوبت در خاک می گردد. آقای دکتر اسدی در ادامه گفت:
گلرنگ با نام علمی (Carthamus tinctorius (L.) گیاهی یک ساله متعلق به خانواده آستراسه بوده و عمدتا” دانه آن جهت تهیه روغن های خوراکی و دانه پرندگان استفاده می شود. برگهای آن به صورت پهن و موجدار است.گلهای آن زرد رنگ و مایل به قرمز است. رگبرگهای گیاه در زیر قرار دارد. این گیاه از قدیم در کشورهای هندوستان، ایران، خاورمیانه و شرق آفریقا کشت می شده و به همین علت و به دلیل فراوانی گونه های مختلف (در حدود ۳۶ گونه) مبدأ آن را آسیا می دانند. گلرنگ جزو گیاهان بومی ایران بوده و طبق تحقیقات صورت گرفته ایران یکی از مراکز تنوع این گیاه است. در اکثر مناطق کشور توده های محلی وجود داشته و اسامی محلی گلرنگ شامل کاچیره، کاجیره، کاجره، کازیره، کاپیسه، کاژیره، کاغله، کاغاله، کاخلی، قاقلی، هِچْک، پَلْم (با پَلِم به معنای آقطی فرق دارد)، مُعَصفَر، گُل عُصفُر، گل کِویشَک، قرطم، خِسک، خِسق می باشد. این گیاه در بعضی از استانهای جنوبی مانند سیستان و بلوچستان هِچْک ودر کرمان گل خِشت نیز نامیده میشود. روغن این گیاه دارای چربیهای اشباعنشده فراوان است. وضعیت زراعت گلرنگ در جهان طی دوره ۱۰ ساله نشان می دهد که سطوح زیر کشت این محصول و به تبع آن میزان تولید دانه آن متغیر بوده است. اکثر سطح زیر کشت گلرنگ در جهان به صورت دیم است که به همین دلیل میانگین عملکرد دانه نیز تابعی از شرایط جوی است ضمن اینکه خرید این دانه در اکثر کشورها تضمینی و تحت حمایت دولت نبوده (به جز کشور ما) و قیمت آن نوسان های زیادی دارد. در سال های اخیر کشت گلرنگ توسعه سریعی داشته که بیشترین سطوح زیر کشت مربوط به استانهای اصفهان، خراسان،کردستان وکرمانشاه بوده است. دکتر اسدی با بیان اینکه کشت گلرنگ در اراضی دیم می تواند تامین کننده بخشی از روغن مورد نیاز کشور باشد، خاطرنشان کرد: گلرنگ گیاهی چند منظوره بوده و علاوه بر تولید روغن مصارف صنعتی و دارویی و بهداشتی نیز دارد. همچنین از رنگیزه های موجود در گلچه های آن بعنوان ماده رنگی طبیعی استفاده می شود. ارقام بدون خار گلرنگ نظیر گلدشت و صفه قابلیت برداشت گلچه ها را نیز دارندو با قیمت مناسب از کشاورزان خریداری می شود. دکتر اسدی اضافه نمود از آنجایی که در سال زراعی جاری یعنی 02-1401 منطقه با خشکسالی شدید مواجه بوده و میزان بارندگیهای سال زراعی جاری تا نیمه اردیبهشت امسال نسبت به دراز مدت 50 درصد کاهش نشان می دهد مزرعه مورد نظر به لحاظ کشت با دستگاه کشت مستقیم، کود دهی به موقع و مبارزه با علفهای هرز وجین کاری انتظار عملکرد گلچه به میزان 100 کیلو در هکتار و دانه تا 5/1 تن در هکتار می رود. مزرعه در پایان خرداد سال جاری با کمباین های غلات برداشت می گردد.
هماهنگی اداره آموزش و ترویج شهرستان دشتستان و رئیس انجمن گندمکاران استان بوشهر و با حضور رئیس اداره مکانیزاسیون استان، مروجان،کارشناسان، کشاورزان شهرستانهای دشتستان، تنگستان، بوشهر، دشتی و تعدادی از کشاورزان و کارشناسان جنوب استان فارس کارگاه آموزشی کشاورزی حفاطتی در حومه برازجان استان بوشهر در تاریخ چهارشنبه ۱۶ فروردین ۱۴۰۲ برگزار شد. در این کارگاه،دکتر محمد اسماعیل اسدی پژوهشگربین المللی حوزه کشاورزی حفاظتی در رابطه با ارزش و اهمیت خاک و آب به عنوان منابع ذی قیمت و بدون جایگزین پایه تولیدات کشاورزی و همچنین زیست بنیان محیط زیست و میراث گذشتگان و امانت آیندگان بطور مبسوط توضیحاتی ارائه کرد و گفت خاک یک منبع تجدید ناپذیر زنده بوده و تامین کننده بیش از ۹۵ درصد غذای ما و همچنین میزبان ۲۵ درصد تنوع زیستی کره زمین میرباشد که با تهدیداتی از جمله عملیات خاک ورزی غیر معقول و تبدیل اراضی و تغییر اقلیم و آتش سوزی ها روبرو بوده و امروزه لزوم حفاظت از آن بیش از پیش احساس می گردد ودر این راه کشاورزان و باغداران نقش اصلی حفاظت از این منبع پایه را به عهده دارند. دکتر اسدی در ادامه ضمن برشمردن مزایای حفاظت از خاک آب و کشاورزی حفاظتی و فعالیتهای انجام شده در دنیا و ایران وچشم انداز آینده این روش کشاورزی را تشریح کرد وگفت چون میزان تبخیر سالیانه استان بوشهر بیش از ۳۰۰۰ میلیمتر می باشد و میزان بارندگی زیر ۲۵۰ میلیمتر می باشد لزوم حفظ آب اندک و کاهش تبخیر برای همه کشاورزان و باغداران این استان ضروری است و چاره ای جز مدیریت ارتقای کربن آلی خاک نیست که این امر فقط از طریق کشاورزی حفاظتی شامل حداقل دستکاری خاک( بی خاکورزی) و حفظ بقایای گیاهی کشت قبلی و رعایت تناوب زراعی صورت می گیرد. آقای دکتر اسدی ضمن ارایه راهکارهایی برای پیشبرد توسعه کشاورزی حفاظتی در استان گرمسیری بوشهر لزوم ایجاد مزارع پایلوت حفاظتی در مزارع کشاورزان پیشرو نظیر خداکرم آذرباد واقع در برازجان را متذکر شدند. در پایان این کارگاه یک روزه که در زیر سایه یک درخت کنار ۶۰ ساله برگزار گردید سوال و جواب چند سویه بین کشاورزان، کارشناسان و مسئولین استانی به عمل آمد و از سوی چند کشاورز پیشرو وعده داده شد که طی سال زراعی پیش رو چندین هکتار به صورت حفاظتی کشت خواهد گردید.
(Soil Erosion) یک مسئله زیست محیطی جهانی میباشد که از حاصلخیزی خاک و کیفیت آب می کاهد و همچنین موجبات رسوب زایی و ایجاد سیل را افزایش میدهد. به ویژه اینکه کشور ما دارای رتبه های اول فرسایش خاک در جهان با فرسایش سالیانه ۲ میلیاردمترمکعب خاک می باشد. فرسایش خاک جدا شدن و انتقال ذرات خاک به وسیله عوامل فرساینده نظیر آب یا باد است. پژوهش های مختلف بشری در ایران وجهان نیز به اثر مثبت پوشش گیاهی به ویژه حفظ پوشش جنگلی در تنظیم فرآیندهای هیدرولوژیکی سطح زمین و کاهش رواناب و فرسایش خاک اشاره کرده اند. از علل بروز سیلابهای مخرب و فرسایش خاک به عنوان زیربنای طبیعت میتوان کاهش پوشش گیاهی در نتیجه فعالیتهای انسانی مثل چرای شدید یا جنگلزدایی
(Deforestation)
را نام برد که منجر به جدا شدن چسبندگی ذرات خاک میشود که خطر هرزآب و فرسایش خاک را افزایش میدهد. به منظور نشان دادن اثر مثبت پوشش گیاهی جنگلی در کاهش سیلاب و کنترل فرسایش خاک این آزمایش ساده درکنترل جریان سطحی وهدررفت خاک با استفاده ازشبیه-ساز باران در مزرعه گردشگری کشاورزی آموزشی توسکا فارم واقع در استان گلستان و برای دانش آموزان دبیرستانهای گرگان و گنبدکاووس و دادن آگاهی به نسل آینده برای حفاظت از آب وخاک انجام گردید. محمد اسماعیل اسدی، پژوهشگر ومدرس بین المللی حفاظت آب و خاک ومروج سامانه های گشاورزی حفاظتی، گرگان، استان گلستان. یکشنبه ۱۴ اسفند ۱۴۰۱
در تاریخ چهارشنبه 5 بهمن 1401 یک دوره کارگاه آموزشی یک روزه در سالن همایشهای موسسه تحقیقات و آموزش توسعه نیشکر و صنایع جانبی خوزستان واقع در کیلومتر 45 جاده اهواز خرمشهر با تدریس آقای دکتر محمد اسماعیل اسدی پژوهشگر بین المللی آب و خاک و مروج کشاورزی حفاظتی (CA) در کشور برگزار گردید. مخاطبین این کارگاه حضوری چهل نفر از کارشناسان واحدهای تابعه شرکتهای هفتگانه توسعه نیشکر و صنایع جانبی و همچنین آقای دکتر آل کثیر رییس موسسه تحقیقات و کارشناسان موسسه تحقیقات و آموزش نیشکر بودند. در این کارگاه که به دعوت موسسه تحقیقات نیشکر از آقای دکتر اسدی صورت گرفته بود ایشان در ابتدا اهمیت خاک به عنوان یک منبع تجدید ناپذیر و راههای حفظ و حراست از این سرمایه به عنوان زیربنای طبیعت و تامین کننده بستر مواد غذایی و همچنین دارنده بیشترین میزبانی تنوع زیستی روی کره زمین را برای مخاطبین تشریح نموده و در ادامه به لزوم حفظ بقایای گیاهی به عنوان مشخصه اصلی سامانه های کشاورزی حفاظتی پرداخته و سپس مباحث کشاورزی حفاظتی به ویژه چگونگی پیاده سازی عملیات کم خاک ورزی در اراضی نیشکر که دارای بقایای گیاهی بین 15 تا 20 تن در هکتار شامل سرنی و برگهای به جای مانده از برداشت نی می باشد پرداختند. آقای دکتر اسدی در مباحث مطرح شده در این کارگاه آموزشی گفت: ما خاک را به عنوان یک سامانه زنده نگاه می کنیم و چون عمر خاکهای ما ده هزار سال بیشتر نیست برای حفظ و پایداری تولیدات کشاورزی ضرورت حفظ و صیانت از این منبع حیاتی که یک منبع تجدید ناپذیر است بیش از پیش احساس می شود. در این زمینه نقش کارشناسان تولیدات کشاورزی در این زمینه شناخت خاک هر منطقه و رفتار صحیح با خاکهای آن منطقه می باشد که یکی از رفتارهای صحیح با خاک استفاده از سامانه های نوین اکوسیستم نگر کشاورزی حفاظتی می باشد. کشاورزی حفاظتی یا CA یک مفهوم تولیدات پایدارکشاورزی ضمن حفاظت از منابع پایه تولید یعنی آب و خاک می باشد که به طور پیوسته در حال افزایش است و سطوح CA در سال 19-2018 حدود 205 میلیون هکتار (14.7٪ از زمین های زراعی جهانی) بوده است. این نشان دهنده افزایش 93 درصدی در سطوح اراضی زراعی CA جهانی از سال 09-2008 و نشان دهنده افزایش سالانه حدود 10 میلیون هکتار است. کشورهای عمده و پیشرو در توسعه کشاورزی حفاظتی طبق آمار سال 2019 فائو عبارتند از: ایالات متحده آمریکا با سطح 44 ، برزیل با سطح 9/43، آرژانتین با سطح 9/32، استرالیا با سطح 9/22 و کانادا با سطح 7/21 میلیون هکتار می باشند. کشور برزیل به تنهایی تقریبا ۲۵ درصد از شکر جهان را تولید می کند. طبق آخرین گزارش سازمان غذا و کشاورزی این کشور بزگترین تولید کننده نیشکر در جهان با سطح زیر کشت سالیانه 10 میلیون هکتار می باشد. کشاورزی حفاظتی یک بسته کامل است و تنها بی خاک ورزی نیست ولی برخی مواقع کارشناسان و محققین ما تصور می کنند که با یک کارنده بی خاک ورز و بدون در نظر گرفتن سه اصل کامل کشاورزی حفاظتی که حفظ بقایای گیاهی در یک سوم از سطح مزرعه از خصوصیات ویژه آن است می توانند کشاورزی حفاظتی را پیاده نمایند. ه هیچوجه خاک ورزی حفاظتی کشاورزی حفاظتی نیست و اینها با هم متفاوتند. زیرا وقتی میگوییم خاک ورزی حفاظتی تاکید بیشتر بر امر خاک ورزی است تا حفاظت از خاک به همین خاطر ما همیشه از اصطلاح کشاورزی حفاظتی استفاده می کنیم. همیشه به ماشینهای کارنده به عنوان یک ابزار نگاه کنیم و آنها محور کار نیستند بلکه محور کار کشاورزی حفاظتی تفکر و بینش کاربر مبنی بر حفظ خاک و تولید پایدار ضمن حفظ محیط زیست می باشد. برای هر منطقه ای و اقلیمی با توجه به نوع خاک و نوع کشت ماشین کارنده مخصوصی وجود دارد و نمیتوان یک کارنده را در هر شرایطی اعم از آبی و دیم به کار برد. بیش از هزار نوع کارنده بی خاک ورز در جهان تولید شده که هر کدام کارآیی خاص خود را دارند و نباید تمام هم و غم خود را مصروف نوع کارنده بنماییم و از آموزش غافل شویم. در پایان این کارگاه یک روزه ضمن بازدید از اراضی تحت کشت نیشکر موسسه مطالبی پیرامون نحوه ترویج کشاورزی حفاظتی در اراضی به کارشناسان آموزش داده شد. همچنین جلسه بحث و پرسش و پاسخ برگزار شد.
شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی در قالب 7 واحد تولید کننده نیشکر با احداث شبکه های آبیاری و زهکشی، ایستگاههای پمپاژ، جادهها و پلهای ارتباطی موجبات عمران بیش از یک صد هزار هکتار از اراضی خوزستان را فراهم آورده است. چون تداوم بهره وری اقتصادی از اراضی زیر کشت و ارتقاء میزان محصول نیشکر مستلزم وجود مرکزی جهت اجرای طرحهای تحقیقاتی و بکارگیری فن آوریهای نوین در تولید بود به همین منظور در سال 1374 تحقیقات در زمینه نیشکر به منظور انجام تحقیقات زیربنایی و کاربردی و ارائه خدمات علمی و فنی به کشت و صنعتهای نیشکری هفتگانه شروع و در سال 1376 مرکز تحقیقات نیشکر را در محل فعلی خود و در قالب سه بخش تحقیقاتی بهزراعی، بهنژادی و گیاهپزشکی و نیز بخش پشتیبانی و خدمات فنی به منظور تأمین نیازمندیهای بخشهای تحقیقاتی، تأسیس نمود. در شهریور ماه 1383، بخش صنایع شکر در قالب آزمایشگاه صنایع غذایی فعال و راه اندازی شد. در سال87 با گسترش فعالیتها، عنوان مرکز به ” مؤسسه تحقیقات و آموزش توسعه نیشکر و صنایع جانبی خوزستان” تغییر یافته و به ثبت رسید.
برگزاری مراسم بزرگداشت روز جهانی خاک در استان گلستان
پنجم دسامبر برابر با 14 آذر 1401 از سوی سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (FA0) بهعنوان روز جهانی خاک نامگذاری شده است. به همین منظور مراسمی به صورت کارگاه آموزشی برای دانش آموزان دختر در روز چهارشنبه 16 آذر 1401 در مزرعه گردشگری کشاورزی توسکا در شهرستان گرگان برگزار شد. این مراسم با همکاری مدیریت مزرعه گردشگری کشاورزی توسکا و همچنین روابط عمومی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گلستان برگزار گردید. این مراسم با هدف آموزش دادن نسل آینده برای خاطر نشان کردن اهمیت خاکها به عنوان زیربنای طبیعت و بستر حیات و هچنین ضامن امنیت غذایی با حضور 45 نفر از دانش آموزان دختر مقطع دوره دوم دبیرستان عفاف همراه با دبیران مربوطه برگزار گردید. آقای دکتر محمد اسماعیل اسدی پژوهشگر پیش کسوت آب و خاک مرکز تحقیقات کشاورزی گلستان در سخنرانی خود خطاب به دانش آموزان و آموزگاران اظهار داشت: هدف از این بزرگداشت ها و نامگذاری ها، آشنا کردن عموم مردم با اهمیت خاک و جلب توجه عمومی به ضرورت حفظ خاک است. این روز جهانی یک بزرگداشت سالانه است که به نمایانسازی اهمیت خاک برای جوامع در سرتاسر جهان کمک میکند و ضرورت بهرهبرداری پایدار از آن را آشکار میسازد. روز جهانی خاک امسال یعنی 2022 و کارزار آن یعنی “خاک، سرآغاز غذا” با هدف افزایش آگاهی از اهمیت حفظ اکوسیستم های سالم و منبع تغذیه انسانها با پرداختن به چالش های رو به رشد در مدیریت خاک، مبارزه با فرسایش خاک، از دست دادن تنوع زیستی خاک، افزایش آگاهی در باره اهمیت خاک و تشویق دولت ها، سازمان ها، جوامع و افراد در سراسر جهان به تعهد حفظ سلامت خاک برگزار می گردد.
خاکها جایگاه رویش گیاهانی میباشندکه انرژی خورشیدی را برای تولید غذا، فیبر و اخیرا سوخت به طور موثری استفاده می نمایند. غذا و فیبر دو عامل اساسی در بقاء تمدنها می¬باشند. کشاورزی منبع اصلی هردو بوده و وابسته به خاکهای بارور است. برای اینکه خاکها بطور اقتصادی تولید کنند بایستی حاصلخیز باشند. بنابراین، حاصلخیزی خاکهای هر کشور، شاخص سلامت کشاورزی و ظرفیت تولید غذا، فیبر و سوخت آن کشور می¬باشد. در بیانیه جهانی غذا، حاصلخیزی خاک بعنوان کلید امنیت غذایی معرفی شده است. کشاورزی مولد وابسته به خاک سالم است. خاک وظیفه در اختیار قرار دادن مواد مغذی به مقدار کافی را در طول چرخه زندگی گیاه برعهده دارد. خاک آب را در خودش نگه می¬دارد و آن را در دسترس گیاه قرار می¬دهد به طوری که در طول دوره¬های خشک گیاه پژمرده نمی¬شود. آب از طریق نفوذ یا حرکت درون خاک تصفیه می¬شود. خاک به آرامی آب را به سیستم های آب سطحی و زیرسطحی منتشر و در نتیجه به عنوان یک تنظیم کننده جریان عمل می¬کند. 95 درصد غذای ما در خاک می روید. خاک ها میزبان 25 درصد تنوع زیستی سیاره ما هستند. بر روی یک قاشق چایخوری مقدار میکروارگانیسم ها یا اندامکهای زنده در داخل خاک سالم از تعداد انسان های روی کره زمین بیشتر است. زمانی که صحبت از سلامت خاک که می توان آن را کیفیت خاک نیز نامید به میان می آید، مهمترین عامل ارگانیسمهایی هستند که در آن رشد و نمو می نمایند و به عنوان یک اکوسیستم زنده می باشند. این ارگانیسمها شامل باکتریها، قارچها، نخسانه ها (نماتدها)، پیش زیان، کرمهای خاکی و دیگر جانداران کوچک میشوند. اکثر آنها نقشی عمده را در تجزیه نمودن مواد آلی درون خاک بازی میکنند، از این رو آنها را به موادی مغذی و دیگر ترکیبات سودمند مورد نیاز گیاهان تبدیل مینمایند. این ارگانیسمها با استفاده از مواد آلی و فرآورده های جانبی حاصل از رشد ریشه ها رشد و نمو مینمایند. از این رو هم ارگانیسم های گیاهان و هم ارگانیسم های خاک برای بقای حیات خود به وجود یک دیگر وابسته هستند. این ارگانیسمهای خاکی جدای از مواد آلی در حال تجزیه و مواد مغذی چرخه دار برای بهبود دادن بافت خاک و کنترل کردن آفتهای درون آن نیز سودمند هستند. خاک، به ویژه خاک سالم، سرشار از زندگی است. میلیون ها گونه و میلیاردها موجود زنده ترکیبی پیچیده و متنوع از زندگی میکروسکوپی و ماکروسکوپی را تشکیل می دهند که نشان دهنده بیشترین غلظت زیست توده در هرجای کره زمین است. به طور خلاصه، خاک سالم باید از فعالیت میکروبی درحد کفایت برخوردار بوده و همچنین باید دارای ویژگیهای فیزیکی، شیمیایی و زیستی متعادلی باشد. سفره اصلی غذای ما خاک است. بیشتر آنچه که در سر سفره غذایمان می خوریم و می نوشیم، ریشه در خاک دارند. خاک جزو منابع تجدیدناپذیر است اما چون دیده نمی شود نسبت به آن غفلت شده است. سرعت از دست رفتن خاک بسیار بیشتر از سرعت تشکیل آن است. به همین دلیل حفظ آن ارزش زیادی دارد. خاک، مهربان و بخشنده است و دوست خوبی است. اما اگر ما این دوستی را دانسته یا نادانسته به دشمنی بدل کنیم، خاک دشمنی سرسخت است و ما از این دشمنی سودی نخواهیم برد و در این جنگ خودساخته، بی گمان ما شکستی سخت خواهیم خورد. متاسفانه دشمنی و جنگ امروزه با خاک آغاز شده است. انسان با تبدیل اراضی مرغوب حاصلخیز به سازه های شهری چون هتل و رستوران و ویلا و همچنین با آتش زدن بقایای گیاهی بعد از برداشت و سلاح گاوآهن و دیسک و انواع خاک برگردانها به جنگ خاک رفته است و با این کار موجودات ذره بینی خاک را نابود کرده و خاک را بیشتر در معرض فرسایش های آبی و بادی ناشی از طوفانهای شدید و آبیاریهای بی رویه و قطرات باران قرار گیرد. در ادامه این کارگاه آموزشی آقای دکتر اسدی ضمن انجام آزمایشهایی ساده اهمیت حفظ پوشش گیاهی مخصوصا پوشش جنگلهای پهن برگ هیرکانی را در حفظ خاک و جلوگیری از فرسایش نشان دادند. دانش آموزان نیز با طرح سوالات و نقطه نظرات خود علاقمندی و تعهد خود را بر حفظ و صیانت از خاک نشان دادند. همچنین در پایان دانش آموزان با طرزکار دو دستگاه کارنده دستی که بدون دستکاری خاک مبادرت به کشت انواع بذور گیاهی در خاک می نماید به طور عملی و کار در مزرعه آشنا شدند. آقای دکتر اسدی در پایان به عنوان نتیجه گیری و در باب اهمیت خاک و لزوم حفاظت ازآن به 7 نکته کلیدی اشاره نمود:
95 درصد غذایی که می خوریم از خاک بدست می آید.
خاکها میزبان 25 درصد تنوع زیستی روی کره زمین هستند.
حدود یک سوم خاکهای ما در حال حاضر تخریب شده است.
کشاورزی حفاظتی یکی از بهترین راهکارهای تولیدات پایدار محصولات کشاورزی ضمن حفظ خاک می باشد.
در طول 70 سال گذشته، سطح ویتامین ها و مواد مغذی در غذا به شدت کاهش یافته است.
بیش از ۲ میلیارد نفر از گرسنگی پنهان یا کمبود ریزمغذیها رنج میبرند.
تقریباً 50 درصد از زبالههای خانگی ما میتواند برای پرورش خاک ما کمپوست شود.
برای حفظ خاک سامانه های کشاورزی حفاظتی به کمک کشاورزان روستاییان مناطق کوهستانی مینودشت می آید.
در تاریخ سه شنبه ۲۹ شهریور ۱۴۰۱ در محل مسجد روستای چمانه بالا یک کارگاه آموزشی تحت عنوان کشاورزی حفاظتی برای کشاورزان مناطق کوهستانی شهرستان مینودشت برگزار شد. در این کارگاه آموزشی بیش از پنجاه نفر از کشاورزان وروستاییان روستاهای دوجوز ، زمین شاهی، قلعه قافه بالا، قلعه قافه پایین ، ده چناشک ، چمانی بالا پایین و وسط شرکت داشتند. محل کارگاه مسجد روستای چمانی بالا بود. در این کارگاه که به همت مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان مینودشت برگزارشد ابتدا خانم مهندس برزنونی رییس اداره امور فنآوریهای مکانیزه سازمان جهاد کشاورزی استانگلستان پیرامون اهمیت سامانه های کشاورزی حفاظتی در راستای تولید پایدار و ارایه تسهیلات ویژه از سوی این سازمان به کشاورزان علاقمند به استفاده از ادوات وکارنده های کشت مستقیم صحبت نمود سپس آقای دکتر محمد اسماعیل اسدی پژوهشگر بین المللی آب و خاک وکشاورزی حفاظتی در اهمیت خاک خطاب به کشاورزانگفت: همه ما و شما به منبع غذایی که روزانه می خوریم باید توجه داشته باشیمکه ۹۵ درصد آن در خاکمی روید ودر قرآن کریم بر حفظ وحراست از ابن خاک تاکید زیادی گردیده است . اما خاکی میتواند منشا تولید غذا ومولد باشد که سالم باشد و زیاد دستکاری و زیر و رونگرددو سر شار از موجودات زنده باشد. آقای دکتر اسدی در ادامه افزود یکی از راههای حفظ خاک از فرسایش مخصوصا در اراضی شیبدار کوهستانی استفاده از عملیات بی خاک ورزی و عدم دستکاری خاک است با این عمل هم تولید پایدار خواهیم داشت هم خاک را که سرعت تخریب آن بیش از سرعت تشکیل آن است حفظ می کنیم در حقیقت خاک سرمایه ای تجدیدناپذیر است که امانت آیندگان نزد ماست. در پایان این کارگاه آموزشی بحث و تبادل نظر بین کشاورزان و کارشناسان وپژوهشکران به عمل آمد و نهایتا قرار شد در مزرعه چند تن از کشاورزان این مناطق سایت الگویی کشاورزی حفاظتی در سال زراعی جدید که چند روز دیگر آغاز میشود به صورت پایلوت اجرا گردد تا کشاورزان به صورت میدانی مزایای کشاورزی حفاظتی را مشاهده کنند. از برخی مزایای کشاورزی حفاظتی می توان به موارد زیر اشاره کرد: حفظ خاک از فرسایش، کاهش هزینه های تولید، مدیریت استفاده از زمان محدود کشت، کاهش گازهای گلخانه ای، کاهش مصرف آب، کاهش تراکم خاک، کاهش آلودگی محیط زیست و افزایش بهره وری کشاورزی.
آخرین مقالات
- Changes in soil organic carbon pools after 15 years of Conservation Agriculture in rice (Oryza sativa)-wheat (Triticum aestivum) cropping system of eastern Indo-Gangetic plains5 آوریل 2024 - 2:44 ب.ظ
- Knowledge of Cover Crop Seed Traits and Treatments to Enhance Weed Suppression: A Narrative Review5 آوریل 2024 - 2:38 ب.ظ
آمار پرتال
- 473
- 16
- 691
- 1,396
- 332,515
- 1 اردیبهشت 1403